Beste wijnbouw(st)er,

De nieuwsbrief verschijnt een beetje vroeger dan gewoonlijk omdat ik de rest van de maand in Italië ben (een beetje verlof en een beetje voor wijnbouw-zaken).

Vorig jaar was het voor ons mensen 'het jaar van de Corona'. Als we dit jaar ook zo’n titel moeten geven maar voor de druiven, dan denk dat we dit jaar gerust kunnen uitroepen tot het jaar van de ‘valse meeldauw’. Dagelijks krijg ik telefoontjes of mailtjes van wijnbouwers die dreigen de strijd te verliezen tegen deze hardnekkige schimmel…en eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik er hier in mijn kleine proefwijngaard met de klassieke rassen, ook de handen mee vol heb!  Als je de nieuwsmedia ziet: branden, overstromingen, aardbevingen, stormen, taliban, …, het is allemaal kommer en kwel. Even kijken of dit ook zo is in het nieuwsberichten voor de wijnbouwers. Hopelijk vinden we hier iets meer opbeurend...

Diverse bronnen.

Het lijkt een simpele vraag: “is wijn gluten-vrij?”. Mijn eerste reactie was waarschijnlijk dezelfde als die van jou: “Natuurlijk!”.   Helaas is het (weeral) zo simpel niet…en mocht je ooit een bezoeker hebben die hierrond vragen stelt, dan kan enige achtergrondkennis nuttig zijn om die persoon te overtuigen van je goede intenties (en vakkennis 😊).

We bouwen het hele verhaal even van de grond af op:

1.       Bestanddelen van wijn:

Wijn is een alcoholische drank op basis van het sap van druiven, die ontstaat door het vergisten van het druivensap. In chemische (scheikundige) zin bestaat wijn uit: water, suikers, alcohol, zuren, resveratrol, quercetine, tannine, sulfiet, koolzuurgas (in mousserende wijnen) en hars…

2.       Hoe wordt wijn gemaakt?

De productie van wijn begint al bij de oogst van de druiven. Na de oogst worden de druiven gekneusd (geperst) en ontdaan van de steeltjes. Het druivensap dat ontstaat door het kneuzen heet most. Om rode wijn te krijgen moeten de schillen van de druiven >24 uur weken in de most. Voor rosé is dit 8-14 uur. Hoe langer de schillen mee weken, hoe donkerder de kleur van de wijn is. Bij witte wijn worden de schillen niet geweekt in de most. De most wordt dan direct gefilterd. Na de persing begint de most langzaam te gisten. Tijdens de gisting worden suikers omgezet in alcohol.

Na de gisting worden wijnen opgeslagen in vaten. Sommige wijnen (vooral rode wijnen en Chardonnay) worden opgeslagen in eikenhouten vaten en rijpen hier nog na. Sterke rode wijnen rijpen tot 24 maanden na. De meeste lichte rode wijnen en witte wijnen worden opgeslagen in roestvrijstalen vaten en rijpen een stuk minder lang na dan de sterke rode wijnen.

3.       Is wijn glutenvrij?

In het productieproces van wijn worden geen glutenbevattende ingrediënten gebruikt. Dat betekent dus in principe dat wijn glutenvrij is.

Dit is zo in een notendop de algemene kennis die iedereen van ons hierover heeft. Maar…er zijn twee punten waarbij gluten theoretisch in het wijnproces kunnen terecht komen.

 Een daarvan is tijdens het klaren, waarbij een bindmiddel wordt gebruikt om ongewenste deeltjes uit de wijn te verwijderen. Naarmate meer mensen vegetarisme omarmen, is er een vlaag van interesse ontstaan ​​in het ontwikkelen van plantaardige klaringsmiddelen, zoals erwten- en aardappeleiwitten. En tarwe! De wetenschappelijke artikelen die dit onderzoek documenteren, circuleren vrij online.

Pix deed een rondvraag bij een reeks internationale experts, waaronder twee universitaire afdelingen, twee wetenschappers en een wereld-reizende consultant-wijnmaker, om te vragen of klaringsmiddelen op basis van tarwe of gluten echt bestonden. Ze antwoordden allemaal: nee, maar een paar wilde het niet ondubbelzinnig zeggen, voor het geval er een malafide wijnmaker was die een boete oplegde met een op tarwe gebaseerde agent.

Het gerenommeerde Duitse Geisenheim-universiteit, liet weten dat bij Europese wijnmakers "in de praktijk alleen erwteneiwit en aardappeleiwit worden gebruikt." En vervolgde: "Tarwe-eiwit is goedgekeurd, maar wordt momenteel (nog) niet gebruikt."

Zelfs als het is goedgekeurd, kan het alleen worden gebruikt als een wijnmaker het kan bemachtigen. Scott Laboratories, een van 's werelds grootste toeleveringsbedrijven voor wijnbereiding, gaf mee dat geen van hun producten tarwe of gluten bevat. "Waarom zou je?" zei de agent, "Mensen zijn er allergisch voor."  En inderdaad, een duik in hun catalogus bracht geen enkel product aan het licht dat "glutenbevattende granen" bevat.

Maar klaring is slechts één mogelijk toegangspunt tot wijn. Er is er ook nog een.

Kuipers/Tonneliers gebruiken soms een meelpasta om eiken vaten te verzegelen; als de korrels opzwellen, vormen ze een goede afdichting tussen het vat en de kop. Terwijl kuipers hun best doen om te voorkomen dat meel in het vat komt, is het onvermijdelijk dat sommigen dat zullen doen. Maar hoeveel?

Professor Sanders zegt dat 20 jaar geleden de aanbeveling was dat coeliakie-patiënten zich moesten houden aan voedingsmiddelen met minder dan 200 delen per miljoen gluten. "Toen werd het 50. Nu is het 20." Tegenwoordig mogen voedselproducenten hun producten glutenvrij noemen als ze minder dan 20 mg gluten per kilo bevatten.

Per eiken vat wordt ongeveer 100 gr meel gemengd met een gelijke hoeveelheid water tot pasta als dichtingsmiddel. De pasta wordt aangebracht op de groef waar de kop zit. "De vaten zijn gevuld met wat heet water om te testen, dus bij de laatste inspectie is er geen zichtbaar meel in de vaten."

Greg Hirson, vice-president van Cork Supply USA, waar ook vatenmaker Tonnellerie Ô deel van uitmaakt, zegt dat zelfs als al het eiwit in bloem gluten zouden zijn, wat niet het geval is, en zelfs als elk stukje bloem in het vat zou belanden, wat als dat niet het geval is, zou er een maximum van 5 ppm in het hele vat zijn, met een typisch vat met een inhoud van 225 liter. (oftewel 5 mg op 1 kilo wijn)  "Maar dat is eigenlijk onmogelijk", zegt hij. "Je kunt niet 100% van dat meel in de wijn krijgen, anders zou het vat gaan lekken."

Een studie uit 2012 suggereerde al "dat wijn glutenvrij lijkt te zijn", maar in 2020 besloot Hirson dat de corona-lockdown het perfecte moment was om er zelf achter te komen. Het bedrijf voorspelde dat er mogelijk maximaal 25% van mogelijke 1 ppm in het vat zou kunnen komen. Om erachter te komen of ze gelijk hadden, testten ze vijf vaten in twee verschillende wijnmakerijen. "Er zijn geen gluten gedetecteerd kunnen worden", zegt hij.

Er zit iets in wijn dat darmproblemen kan veroorzaken: alcohol. Maar gluten? Dat is dus een mythe.

Foto: Alamy Stock photo

 Het kopen van een Franse wijngaard kan je enorm verschillende bedragen kosten, afhankelijk van zaken als het prestige van de appelatie, de gezondheid van de wijnstokken en alle eigendommen, brandmerken of voorraden die daarbij horen.

Toch suggereren recent bijgewerkte cijfers van het Franse landagentschap Safer dat de droom om een ​​Bourgondische grand cru-wijngaard te kopen misschien net iets verder in de toekomst is verschoven.

Een enkele hectare grand cru-wijnstokken in de Côte d'Or werd in 2020 gemiddeld gewaardeerd op € 6,765 miljoen, een stijging van 4% ten opzichte van 2019, volgens Safer's prix des terres-gegevens. Dat is…als je iets kunt vinden dat te koop is, natuurlijk.

Als je denkt dat dat onbetaalbaar klinkt, dan zijn sommige wijnmakers het daar misschien mee eens. Er waren zorgen over de stijgende grondkosten en de daarmee samenhangende moeilijkheden bij het navigeren door de Franse erfwetten.

In heel Frankrijk kostte een hectare appellation-wijngaard gemiddeld € 150.500 in 2020 – of ongeveer € 78.000 als de champagne-streek wordt uitgesloten.

Champagne was in 2020 goed voor 52% van de waarde van alle appellation-wijngaarden in Frankrijk, ondanks dat het slechts 7% van de beplante oppervlakte uitmaakte, aldus Safer in zijn laatste jaarverslag over de grondprijzen.

Prijzen kunnen variëren voor verschillende percelen, afhankelijk van hun locatie en kwaliteitspotentieel.

De Provence heeft de afgelopen jaren een toestroom van spraakmakende kopers gezien.

De prijzen kunnen oplopen tot € 100.000 per hectare voor wijnstokken uit de Côtes de Provence binnen handbereik van de Côte d'Azur, maar AOP-wijnstokken in de Var waren over het algemeen rond de € 60.000 per hectare.

Buiten de AOP-zones waren de totale Franse wijngaardprijzen gemiddeld € 14.500 per hectare, aldus Safer.

De wijnindustrie buiten Europa worstelt om Franse eikenhouten vaten op tijd uit Europa te krijgen voor de oogst van volgend jaar. Volgens The Australian zijn de grote storingen in de wereldwijde toeleveringsketen veroorzaakt door COVID-19 dat grote schade aanrichtte aan de verzendschema's. Gevolg: de prijzen van vaten schieten omhoog.

De prijs van Franse eiken vaten, zeer gewaardeerd door vele wijnmakers voor het toevoegen van lagen van smaak en complexiteit aan hun premium en luxe wijnen, is met meer dan een derde gestegen sinds het uitbreken van de pandemie.

De druk op de kosten wordt nog verergerd door langdurige vertragingen buiten Europa, stormen die eiken hebben vernietigd en een nijpend gebrek aan zeecontainers waardoor veel wijnmakers gedwongen worden hun Franse eiken vaten meer dan zes maanden van tevoren te bestellen om hun bestellingen veilig te stellen.

Verdere prijsstijgingen worden niet uitgesloten aangezien er tekenen zijn dat China (dat het overgrote deel van de zeecontainers in eigendom heeft) ook is beginnen hamsteren naar de Franse eiken vaten.

Dat het geen topjaar wordt; weten we allemaal en het zal helemaal niet gemakkelijk worden om iets behoorlijks te maken van de rode druiven maar ik had niet verwacht dat we hiermee het nieuws zouden halen in Australië.  (..of is onze goede reputatie al zo verspreid misschien?)

Hier is het artikel (overgenomen van The Brussels Times dat een samenvatting geeft van diverse Belgische krantenartikels)

Facing crops ruined by flooding and mould, a substantial lack of sunshine during key months and higher than usual amounts of rainfall, Belgian winegrowers are calling this their worst year yet.
Many viticulturists are looking at huge losses, and this year’s poor yield follows a similarly bad 2020 for many of Belgium’s growers.

“We have already lost 30 percent of the grapes,” Gerry Calders told.
“We still can’t get into a vineyard with a tractor. The excessive rain makes it like a mattress – unrideable.”

Journalists from De Standaard spoke with a number of growers about the situation.

Calders runs the Petrushoeve wine estate in Bekkevoort with his family, and their 10-hectare vineyard is facing a particularly bad year.
“On some days, 100 litres of rain fell from the sky. I’ve never experienced that before,” said Calders.
But even if winegrowers missed the heavy rainfall and flooding, they’re still dealing with a historic lack of sun.  July saw just over 170 hours of sunshine compared to the average of over 203 hours.

“These are ideal conditions for fungi,” told Edouard Monsecour of the Stone Wall wine estate in Wezemaal.  “Because of the persistent rain and humid weather, we had to deal with downy mildew and white disease.”  There, a third of the yield was lost, with the chardonnay grape hit hardest.

Monsecour remains optimistic, though, saying they still hope to produce 3,000 instead of 4,000 bottles this year.

Kris Van de Sompel, the general manager of Wijndomein Oud Conynsbergh in the province of Antwerp, isn’t as hopeful.  “This is our worst year so far,” Van de Sompel said. “We already have a 20 percent reduction in yield. If it continues like this, we’ll end up with 50 percent.”  Six months are very important for viticulture, Van de Sompel explained. If April, May and July are substandard, then it is very difficult to have another good year.  Last year, Oud Conynsbergh lost 35 percent of its yield to a hailstorm.  The year before, they lost 20 percent due to fungi.  But spraying for fungi wasn’t enough to cope with weather conditions this year.

“The leaves never had a chance to dry. Spraying then makes little difference,” said Lodewijk Waes, chairman of the vzw Belgische Wijnbouwers, himself active on the Waes wine estate in Zwijnaarde. He emphasised that it is not simply a Flemish story.  “We get the same signals from Luxembourg or Germany. Some estates in Burgundy are not even going to harvest this year,” Lodewijk said. His losses are minimal this year at around 10 percent, mostly affecting the classic varieties. Other varieties are more resistant to fungi.

“It’s a very challenging year,” agreed Martin Bacquaert of Entre-Deux-Monts, who with 18 hectares has the largest wine domain in West Flanders.  He expects to harvest 20 to 30 percent fewer grapes than normal.  “That’s not only because of fungi,” he said.  “The flowering also didn’t go so well. And because of the heavy rainfall we couldn’t always reach the hilly vineyard and everything grew much faster. We had to cut more weeds and prune more.”

Some vineyards have fared better. When it comes to sparkling wine, for example, the sourness of the grape is more important than the sweetness.

“We are just about to have a good harvest, with even more grapes than last year,” said Jos Vanlaer of Kluisberg, who has 7 hectares of vines.  The disappointing weather conditions are a wake-up call for many Belgian wine growers, Vanlaer says.  “We have been spoiled in recent years. For many wine growers, this will be the first time that it’s not hot and dry,” he said.  “Everything depends on nature. Nature has the last word.”The next two months are likely to be critical: more sunshine is needed in order to save many yields.

“Everything depends on the weather in the next six weeks,” said Calders from Petrushoeve.  “If that does not change, we are heading for a very sad year.”

Het was een gok maar na de fantastische ervaring van DIVINO vorig jaar stond onze dochter Elyn al snel opnieuw aan onze deur met de vraag of dit jaar DIVINO nogmaals in onze wijngaard kon doorgaan.

Vorig jaar had van de Gemeente Beringen toelating gekregen om in onze wijngaard een kleine corona-proof event te organiseren voor zo’n 50 personen. Het was oorspronkelijk de bedoeling om deze test-case nadien telkens opnieuw te organiseren maar dan liefst bij telkens een andere wijnbouwer.  Corona bleef echter veel langer duren dan iedereen gehoopt had en daarom dat ze me vroeg om het nogmaals in onze wijngaard te laten plaatsvinden.

Op 7 augustus was het dus zover. De voorbereidingen waren – tussen de buien door – in de voorgaande dagen volbracht. Om 19hr zou het starten maar een regenbui, precies om 19hr, besliste om alles een half uur te vertragen. Nadien is alles gelukkig vlotjes kunnen verlopen tot er omstreeks 22:45 nog een korte plensbui over ons heen trok. De sfeer zat er toen echter zo goed in dat niemand het terein verliet en iedereen bleef genieten van het laatste optreden.  Een 200-tal aanwezigen genoten van mijn wijn-experimenten van vorig jaar en verwerken ongeveer 50 liter wijn! Daarnaast was er nog lokaal ambachtelijk bier van ’t Aerts Paradijs en versnaperingen van Foodtruck Jolien Dries. Dit alles terwijl ze konden luisteren naar optredens van Allesia uit Paal-Beringen, Jim Cain en mijn dochter Elly Wild.

Een geslaagde zomeravond!

Als er wijnbouwers zijn die voor 2022 interesse hebben in deze formule, neem contact op met Elly Wild (of desnoods met mij 😊).

K. Todorv / Wine Business

Automodality Inc. test drones om wijngaarden te besproeien bij Clos de la Tech in de bergen van Santa Cruz. Het geteste systeem omvat het gebruik van twee drones, waaronder een die is vastgemaakt aan een mobiele tank die de te spuiten vloeistof bevat. Foto: Clos de la Tech.

Drones is niet alleen een mode-woord geworden voor teelt-instituutjes om naar Europese subsidies te hengelen. Nee, er zijn ook plaatsen waar dit geen theoretisch geneuzel is maar met bittere ernst wordt benaderd. Het zijn dan ook stevige tech-bedrijven met ervaring en technische achtergrond die de uitdaging aangaan in combinatie met grote professionele telers. Duidelijk een betere receptuur tot succes, vergeleken met ons ‘wetenschappelijk’ gedoe.

Het gebruik van drones om wijngaarden te besproeien waar arbeid schaars en duur is, wint aan populariteit.

Volgens de wijnmakerij en het bedrijf test Automodality sinds 2020 de drone-spuittechnologie op een landgoed in Clos de la Tech in de bergen van Santa Cruz. De drones zijn gevlogen op Domaine Lois Louise, een steile wijngaard van 35 hectare.

Het in San Rafael gevestigde bedrijf behoort tot een toenemend aantal bedrijven die drones testen - of al commercieel vliegen - om wijngaarden te besproeien.

Net als andere bedrijven ontwikkelt Automodality de softwaretechnologie om op drones te draaien. De drones worden vervaardigd door andere bedrijven zoals DJI. Traditioneel lopen wijnbouwers door wijngaarden met rugzakken en handmatig sproeiende rijen wijnstokken. De tests van Automodality geven aan dat de spray van de drones een betere dekking had dan handmatige sprays, aldus de wijnmakerij.

Clos de la Tech

Automodality gebruikt water bij Clos de la Tech tijdens testvluchten, zegt James Halliday, directeur luchtvaart bij Automodality. Het systeem omvat het vliegen met twee drones, waarvan er één is aangesloten op een mobiele tank die de vloeistof bevat die moet worden besproeid met een slang van 300 tot 400 voet, zei Halliday. De twee drones zijn verbonden met een slang. Een hogedrukreiniger brengt de slangen onder druk en spuit de vloeistof, twee rijen tegelijk.

Het drone-systeem is "semi-autonoom", zei Halliday. "De operator heeft handmatige controle over het pad van de drone ten opzichte van de rijen wijnstokken, terwijl de drone autonoom de hoogte van het terrein volgt met behoud van een constante snelheid", zei hij.

Tests wijzen uit dat een drone in 15 minuten meer dan een halve hectare kan spuiten met een enkele set batterijen.

In totaal hebben de drones die bij Clos de la Tech worden gebruikt drie operators nodig. Twee piloten besturen de twee drones terwijl een operator de slangen en de stroom van de spray beheert, zei Halliday. Het systeem moet worden gecertificeerd door de Federal Aviation Administration voordat chemicaliën worden gebruikt.

Clos de la Tech, dat drie wijngaarden bewerkt en jaarlijks 4.000 kisten Pinot Noir produceert, geeft de voorkeur aan het steriliseren van olie, zwavel en kaliumbicarbonaat, zei Valeta Massey, de eigenaar en wijnmaker van Clos de la Tech. Een van de doelen van Clos de la Tech was om de arbeidskosten te verlagen, hoewel de steilheid van het terrein een andere reden was om een ​​nieuwe technologie te proberen.

De testvluchten bij Clos de la Tech "bewezen de waarde en efficiëntie van het gebruik van autonome drones voor dergelijke landbouwtoepassingen", zei Halliday. Het bedrijf is van plan het systeem te commercialiseren en beschikbaar te stellen aan andere wijngaard- en landbouwbedrijven, zei hij.

E.Mobley / San Francisco Chronicle

Natuurlijke wijn heeft lang de rand van de reguliere wijnindustrie in Californië bezet. Wijnmakers die deze minimalistische-interventiefilosofie in acht nemen, hebben zichzelf gepositioneerd als een alternatief voor het etablissement, waarbij ze bepaalde technologieën en additieven mijden die gebruikelijk zijn in de moderne wijnbereiding. Het heeft ze veel fans opgeleverd - schijnbaar elk nieuw restaurant of elke bar die tegenwoordig in de Bay Area wordt geopend, omschrijft zichzelf als een natuurlijke wijnspecialist.

Naarmate de populariteit van deze filosofie groeit, komen hier meer natuurlijke wijnmakers op. Nu wint een marge binnen de marge ook in Californië aan snelheid. Deze nieuwe wijnmakers houden zich aan een extremere versie: "zero zero" wijn, waarbij ze niets toevoegen aan de druiven terwijl ze gisten. Dat betekent geen gist, geen voedingsstoffen, geen zuur, geen water, geen conserveermiddelen. In tegenstelling tot de meeste natuurlijke wijnmakers, die sommige interventies in kleine mate accepteren, trekt de nul-nul-menigte een harde lijn en legt ze hun aanpak vaak uit met de slogan "niets toegevoegd en niets weggenomen".

Rosalind Reynolds van Emme Wines leegt een tank wijn.

Elke creatieve discipline heeft zijn avant-garde segment, de makers die grensverleggend, opzettelijk gedurfd werk nastreven. In wijn is die avant-garde ‘zero-zero’.

Brent Mayeaux met drie van zijn 0-0-wijnen

Interesse ? Hier vind je meer : zero-zero-wines

Ik ontving via één van mijn vele internationale contacten info over een schijnbaar erg handig toestelletje.  Iedereen weet dat tijdens het ‘opvoeden’ van wijn, we angstvallig het gehalte vrije-SO2 moeten bewaken. Dit geeft immers de bescherming aan de wijn. Het meten van SO2 is vaak een lastig gebeuren en dit uitgeven aan externe labo’s is niet alleen duur maar het veroorzaakt steeds enkele dagen vertraging eer de resultaten er zijn.  Hoe handig zou het zijn als we dit gewoon onmiddellijk met een handtoestel zouden kunnen meten…
Iets dergelijks vond ik bij Sentia. Het toestel is afgeleid van technieken die voor snelle bloedanalyses in de medische sector gebruikt wordt.  Het resultaat verschijnt binnen de minuut op je scherm en nadat je alle vaten hebt gecheckt kan het uploaden naar je pc. Naast test-strips heb je geen geknoei met allerlei vloeistoffen of reagentia en dus ook geen poetswerk. Het toestel kalibreert zichzelf waardoor de herhaalbaarheid en betrouwbaarheid uitstekend is.

Het toestelletje zelf kost 1950 € en een teststrip voor het meten van vrije sulfiet kost 2.25€/strip.
Naast het meten van vrij sulfiet komen er binnenkort ook teststrips voor het meten van Glucose, Fructose en appelzuur. Andere test zijn nog in ontwikkeling maar voor het meten van vrij sulfiet is dit momenteel de goedkoopste professionele oplossing op de markt en veruit de snelste. Qua betrouwbaarheid bereiken zij de ‘Gold Standard’ die momenteel alleen met een toestel van Thermo Fisher gehaald wordt en dat kost zo’n 48 k€ (+1€ per analyse).
meer op : video

Komonews berichtte dat de rookontwikkeling van de vele branden, ook schade aanrichten aan de gewassen die niet door het vuur getroffen worden maar voornamelijk door de rook. We kennen allemaal de ‘smoke-taint’ problemen van de Californische wijnen van de laatste twee jaren – een probleem dat nu zich ook manifesteert in de Australische wijnen die nabij vuurhaarden zijn geoogst, maar de impact lijkt veel groter dan aanvankelijk gedacht. Zie link van de nieuwsclip.

Het blijkt nu dat de rook zorgt voor een groei*remmend effect op meerjarige planten waaronder druivenstokken. Dit verontrustte onmiddellijk enkele Franse universiteiten die momenteel plannen maken om dit verder te onderzoeken. Er zou mogelijk een link kunnen zijn tussen het jarenlang intensief gebruik van de sterk rokende vuurpotten bij de ontluikende wijnstokken om voorjaarsvorst te voorkomen. De stokken bevinden zich dan net in een hele fragiele fase met jonge scheuttopjes en net dan worden ze nachtenlang onderworpen aan roetdeeltjes.

INRA hoopt dat het onderzoek nieuw licht werpt op de steeds toenemende misgroei-problemen. Tot nu toe werd dit toegeschreven aan phytoxiditeit.

AFP/Local -  Wijnboeren in de Champagnestreek, de thuisbasis van 's werelds meest exclusieve bubbels, hebben eind juli een eeuwenoude regel geschrapt die de afstand tussen de wijnstokken regelt, wat hevig verzet oproept bij traditionalisten.

Champagnewijnboer Vincent Legras loopt tussen de wijnstokken die in 2007 zijn geplant, met twee meter tussen de rijen in plaats van één.

De afgelopen 100 jaar was de maximaal toegestane afstand tussen de rijen wijnstokken 1,5 meter, wat volgens experts altijd de ideale balans was tussen opbrengst en kwaliteit.  Meer afstand, zeiden ze, zou de noodzaak wegnemen voor de wijnstokken om te concurreren om water en voedingsstoffen met naburige planten, een strijd die hen helpt kleinere en hoogwaardigere gewassen te produceren met precies de juiste hoeveelheid zuurgraad.

Maar de kleine ruimte tussen de rijen en tussen elke wijnstok maakt mechanisatie moeilijk, omdat machines voor snoeien, bemesten of oogsten niet gemakkelijk door de nauwe openingen kunnen navigeren.

Een 15-jarige studie uitgevoerd door telersvereniging SGV, wetenschappers en champagnehuizen wees uit dat grotere ruimtes een vermindering van 20 procent van de uitstoot van broeikasgassen mogelijk maken dankzij wijnbouwapparatuur die beter en efficiënter zou presteren dan de straddle-tractoren die nu in gebruik zijn.

"Het doel is om de noodzakelijke agro-ecologische transitie te begeleiden door de Champagne-wijnstokken aan te passen aan de klimaatverandering, terwijl tegelijkertijd de kwaliteit en unieke kwaliteit van de Champagne-wijnstokken en de economische duurzaamheid van de wijnboeren behouden blijven", aldus Maxime Toubart, voorzitter van SGV.

Het bestuur van SGV heeft eind juli gestemd om in de toekomst een ruimte van tussen de 2 en 2,2 meter tussen elke plant toe te staan ​​en ze te laten groeien tot een hoogte van 2 meter, vergeleken met 1,2 tot 1,3 meter nu.

Uit de studie bleek ook dat het bewerken van de grond gemakkelijker zou worden, net als ongediertebestrijding. En hoewel er ruimte zou zijn voor minder wijnstokken, zou de verhoogde productie van elke plant het tekort compenseren.

"De wijnstokken zouden beter bestand worden tegen droogte en hebben minder toevoegingen nodig", zegt Vincent Legras, een wijnboer die sinds 2007 experimenteert met grotere ruimtes tussen de wijnstokken en voorstander is van de verandering. "Voor mij is het debat voorbij."

Maar lokale tegenstanders zeggen dat ze toenemende ongelijkheden tussen wijnboeren verwachten en vrezen voor lokale tradities, druivenkwaliteit en banen.

"Onder de dekmantel van milieuzorg voeren ze een zakelijk project van kostenbesparingen uit", zegt Patrick Leroy, baas van de extreemlinkse vakbond CGT-Champagne. "Deze strategieën zullen banen vernietigen."

Tot een kwart van de 10.000 banen in de sector kan verloren gaan, zei hij, eraan toevoegend dat hij vreesde voor een "geprogrammeerd uitsterven" van de unieke productiemethoden van de Champagne-regio.

Maar Toubart van SGV zei dat elke wijnboer vrij zou zijn om te beslissen of hij de nieuwe speelruimte zou gebruiken en dat verandering hoe dan ook traag zou zijn. "Het zal een lange overgang zijn, over een, twee of drie generaties", zei hij.

Op 18 augustus hield pcfruit een opendeur omtrent zijn wijnbouw-activiteiten.  Het was niet ‘echt’ een opendeurdag, maar een selectie van korte voordrachtjes verspreid over het terrein.  Hierbij kwamen 7 thema’s ter sprake.

Na de registratie werd iedereen opgedeeld in groepjes die over het terrein circuleerden. Onze eerste stop handelde over bio-stimulantia. Een doctoraat student van de universiteit van Stellenbosch onderzoekt het effect van bio-stimulantia op druiven. Om tot 2 oogsten per jaar te kunnen evalueren is zijn doctoraat gespreid over zowel België (pcfruit) als Zuid-Afrika (SUN). Hij is gestart met een screening van het marktaanbod en had hieruit 2 algen geselecteerd die momenteel weerhouden zijn voor verder onderzoek van hun effect op druiven.  Het leek me een erg boeiend thema en had graag meer van deze doctor-in-spe willen horen maar hij kreeg van de ‘vertaler’ nauwelijks de kans te spreken. Hopelijk horen we later hier meer over.

De volgende stop betrof het onderwerp IoT (:Internet of Things). Aangezien IoT en weerstations ook mijn expertisearea is, was ik erg nieuwsgierig. De titel van de presentatie gaf aan dat het zou handelen over ‘IoT en weermodellen’. Helaas is over de combinatie met weermodellen slechts één zin gezegd geweest en al het overige was zeer high level en vaag. Er werd uitgelegd dat men werkt aan een idee om de EVA-app (ontwikkeld onder regie van pcfruit voor de registratie van bespuitingen – voornamelijk bedoeld voor appel en perenteelt en zijdelings uiteindelijk ook aangepast voor andere teelten) uit te breiden zodat deze ook aangeeft of een bespuiting effectief was of niet, wanneer er kort nadien een regenbui heeft plaatsgevonden op het perceel. Men heeft hiervoor de ‘minimum duur van het werkingsvenster’ van een aantal sproeistoffen onderzocht of opgevraagd (appel+peer) en gaat via een weerstation, uit het perceel of een virtueel weerstation op basis van omliggende weerstations (?Ik meen thans dat regen erg lokaal kon zijn?), checken of de sproeistof voldoende tijd heeft gehad vooraleer het startte met regenen.  Er waren geen vragen en iedereen trok in stilte en met gefronst gezicht naar de volgende halte.

In de vinificatieruimte legde M. Boonen uit wat het SPiwi-project inhoudt. (Een Europees gefund project iswm Edmund Mach, DWI Freiburg en Jerome Wineries, dat ikzelf enkele maanden voor mijn ontslag bij pcfruit nog heb ingediend). Het doel is een kwaliteitsvolle mousserende wijn te maken van piwi-druiven oa. Souvignier Gris – en vandaar dus ook de naam SPiwi (Sprankelend Piwi-wijn). Er was een gelegenheid om enkele varianten/blends te proeven. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik dat niet gedaan heb (ik was met de auto en had geen BOB)…maar de andere groepsleden gaven te kennen dat er nog een heel lange weg af te leggen is.. Afwachten en opvolgen dus!

De volgende stop bevond zich bij de wijngaard. Hier gaf Kjell Hauke een toelichting over het onderwerp dat iedere wijnbouwer nu veruit het allerbelangrijkste vindt: Valse meeldauw.
Kjell gaf een goed overzicht van opgezette proeven, voorlopige resultaten en onze huidige klimaat uitdagingen. De presentatie werd dan ook erg door het publiek gesmaakt.

Aan de andere zijde van de wijngaard vertelde Vicky Everaert (verantwoordelijke voor wijnbouw binnen pcfruit) over vergistbare stikstof in druiven in de invloed die een wijnbouwer hierop kan uitoefenen via teeltmaatregelen. Deze proeven werden nu voor het derde opeenvolgende oogstjaar opgemeten en Vicky liet duidelijk zien dat een wijnbouwer wel degelijk een invloed kan uitoefenen maar dat die vaak ondergeschikt is aan de grillen van het seizoen. Erg interessant om dit nog hopelijk enkele jaren te kunnen volgen want hierin ligt een voorname eindparameter voor de wijnkwaliteit verscholen.

Bij het laatste station sprak K. Marneffe over zonnebrand op druiven en de proefjes die hier gedaan waren met oa. Kaolin, … . Thema is inderdaad erg actueel geweest in 2019 en 2020 en daarom zeker nuttig. Helaas is men vorig jaar ‘vergeten’ dat men geen proeven meer kan uitvoeren op een perceel als er éénmaal zonnebrand is geweest omdat de struktuur van de waslaag op de druivenbessen daarna gewijzigd is. Daarom dat alle proefresulaten na de eerste zonnebrand twijfelachtig zijn. Gelukkig is er dit jaar geen gevaar voor dit probleem.

De laatste halte was gewijd aan botrytis. In een eerste stuk vertelde Jonas Van De Voorde (UGent) over zijn thesis omtrent de invloed van calcium (en calciumchelaten) op botrytis. Een goed opgebouwd verhaal en een interessant onderzoek dat de deuren openzet voor een bio-oplossing tegen dit vaak erg lastige probleem. De toelichting van Jonas heeft mijn interesse gewekt. Dit ga ik zeker trachten op te volgen.
Dit deel werd nog kort vervolledigd door Tom Smets met een overzicht van de huidige beschikbare fyto-middelen tegen botrytis.

Op de terugweg naar huis maakte ik mijn inventaris van wat ikzelf gezien had en reacties van de groepsgenoten. Het was inderdaad geen ‘open deur’ maar eerder een ‘teaser’. Pcfruit liet zijn bezoekers kennismaken met de vele proeven en onderzoeken waar ze in wijnbouw aan werkten en ik moet zeggen: het is een erg uitgebreid pakket geworden met heel veel interessante invalshoeken.  Een aantal presentaties waren erg high-level en nog weinig concreet. Dit is waarschijnlijk gevolg van de beschikbare tijdframes (meestal 15-20 minuten) voor de presentaties want je verliest 50% van de tijd met wandelen. Ik veronderstel dat een aantal van de thema’s in de toekomst nog wel zullen uitgediept worden tijdens studiedagen waar er dan meer tijd is per onderwerp.  Als het de bedoeling was van pcfruit om het publiek te ‘teasen’ en naar pcfruit te lokken, dan denk ik dat ze er goed in geslaagd zijn.  Alleen begrijp ik niet goed, dat ik hiervoor dan 20€ moest neertellen.
Mijn slotsom: was een nuttig besteedde namiddag.

Wine Opinions

De sterke stijging van de verkoop van roséwijnen, geleid door de Provence, was al ruim voor de COVID-crisis aan de gang. Recente verkopen cijfers van Nielsen laten zien dat de groei doorzet door de pandemie en in de eerste helft van 2021. De Nielsen-gegevens in de grafiek rechts tonen het percentage van de totale tafelwijnverkoop in dollars toe te rekenen tot de verkoop van roséwijnen. De balken op de kaart tonen rosé aandeel van de totale verkoopwaarde van tafelwijnen voor perioden van 52 weken eindigend in de derde week van juni in 2019, 2020 en 2021.

 De gestage groei van het aandeel voor roséwijnen lijkt te hebben niet getroffen door de pandemie.

Danny Brager (Brager Beverage Alcohol Consulting), en voormalig hoofd van de Nielsen-drank alcohol praktijk, zet de cijfers in perspectief. "Rosé wijnen blijven beter presteren dan de algemene categorie tafelwijn", hij zegt. "De laatste verkoopcijfers van 52 weken tonen roséwijn" verkoop, als een categorie, die de dollarwaarde van verkopen overschrijdt categorieën zoals Moscato, Merlot, witte wijn blends, Riesling en Malbec."

Wie drinkt al die rosé?

Aan het begin van de zomermaanden, Wine Opinions een enquête uitgevoerd met een aantal vragen over: gebruik en voorkeuren voor rood, wit, rosé en mousserend wijnen. Iets meer dan 2.000 leden van de Wine Opinions nationaal panel van hoogfrequente wijndrinkers reageerde. Van bijzonder belang waren de verschillen in demografie en smaken tussen degenen voor wie rosé wijnen zijn een voorkeurstype en degenen die alleen drink soms roséwijnen.

 Degenen die zeggen dat ze "veel" van roséwijnen houden of ze "a ." noemen favoriet" zijn gelijk verdeeld per geslacht (51% vrouw en 49% man). Maar degenen die slechts "soms" rosé drinken scheef enigszins mannelijk (54%, vs. 46% vrouwelijk). Rosé-fans zijn gemiddeld ook wat jonger (69% is jonger dan de leeftijd van 60 jaar, vergeleken met 61% van de "soms" rosédrinkers).

Maar de meest overtuigende verschillen tussen rosé-fans en de occasionele rosédrinkers zijn hun smaak voor andere wijnen. Hoewel beide groepen rode wijnen het vaakst beoordelen als "a favoriet" (69% van de roséfans en 79% van degenen die drink wel eens rosé) 50% van de roséfans zegt ook dat witte wijnen "een favoriet" zijn en 41% zegt mousserend wijnen zijn "favoriet". Daarentegen heeft slechts 29% van de "soms" noemen rosédrinkers witte wijnen favoriet, en slechts 14% vermeldt mousserende wijnen als favoriet.

Over het algemeen leunen roséfans naar de drogere roséwijnen (35% geeft de voorkeur aan hun rosé "zeer droog", en nog eens 30% geeft de voorkeur aan "enigszins droge" roséwijnen. Slechts 20% geeft een voorkeur aan voor roséwijnen met wat zoetigheid, maar nog eens 15% speel het veld en geniet van roséwijnen van verschillende stijlen.

From The Wine Gourd 😊

Omdat de stotterende export van champagne onlangs hot nieuws is geweest, dacht ik dat we misschien eens kunnen kijken naar welke landen het spul het liefst drinken. In België wordt veel, zeer veel mousserende wijn gemaakt en gelukkig van behoorlijke tot zelfs uitstekende kwaliteit. Desondanks is het voor de Belgische wijnbouwers niet zo gemakkelijk om deze flessen aan de man te brengen. Een beetje dieper marktinzicht is daarom altijd nuttig.

Soms wordt ons verteld over de belangrijkste exportmarkten van Champagne, in termen van totale marktwaarde. Zo noemde de AAWE een tijdje terug deze landen als topmarkten voor 2020:

Verenigde Staten (501,9 miljoen euro)
Verenigd Koninkrijk (338,2 miljoen euro)
Japan (270,8 miljoen euro)
Duitsland (167,4 miljoen euro) en
Italië (146,8 miljoen euro).

Maar dit zegt ons niet echt veel, omdat de VS 5 keer zoveel mensen heeft als het VK en 2,5 keer zoveel als Japan, dus we verwachten een grotere invoer van de meeste dingen. Dit zegt dus niet veel over de relatieve neiging om champagne te drinken onder de inwoners van deze landen. Wat we moeten doen is kijken naar hoeveel de mensen individueel uitgeven. Dit doen we door uit te rekenen wat de prijs is per persoon, niet per land.

Mijn gegevens voor de bevolkingsomvang van deze landen komen van internet. Ik heb de AAWE-getallen eenvoudig gedeeld door de populatie-getallen van dat land.
(Dit is misschien kort door de bocht en het zou beter zijn om de ‘wijn-drinkende’ populatie te gebruiken, maar die is niet altijd even duidelijk en met gelijke regels afgelijnd per land of zelfs niet eens betrouwbaar beschikbaar. Ook taks-invloeden worden hier niet mee in beschouwing genomen. Je ergens beginnen, nietwaar?)
Dit leidt tot de landen-rangschikkingen die in de onderstaande grafiek worden weergegeven. Elk punt vertegenwoordigt een van de top 30 champagne-importerende landen, horizontaal gerangschikt op totale waarde (miljoen euro) en verticaal als waarde per hoofd van de bevolking (euro per persoon).

De correlatie tussen deze twee ranglijsten (assen) is niet hoog (0,25), wat aangeeft dat de prijs per persoon op sommige plaatsen erg hoog is, zelfs als het totale geïmporteerde volume klein is.

Bijvoorbeeld: nummer 1 importeur (de VS) zakt naar de 20e plaats in rangorde, terwijl Luxemburg van de 29e voor het totale volume naar de 1e springt. Luxemburgers geven inderdaad 10 keer zoveel uit aan champagne als die goedkope Amerikanen; en de Belgen en Zwitsers doen het zelf ook niet slecht. De volledige lijst van uitgaven per hoofd van de bevolking staat onderaan dit bericht.

Merk op dat andere grote importerende landen ook naar beneden gaan op de ranglijst nadat ze rekening hebben gehouden met de bevolkingsomvang, zoals China. Aan de andere kant stijgen enkele kleinere landen op de lijst, met name Zweden, Denemarken en Noorwegen - die Scandinaviërs doen het zeker goed voor mousserende wijn.

Sommige landen veranderen natuurlijk nauwelijks van rangorde, waaronder Australië, Nederland en Taiwan. Interessant is dat de inwoners van Hong Kong bijna twee keer zoveel per persoon uitgeven aan champagne als de Singaporezen. Hier zijn toch een aantal ‘boodschappen’ te lezen zoals: voor Belgische wijnbouwers is de Nederlandse markt dus totaal niet interessant maar omgekeerd is dat echter wel. Als ik de posities zie van de Scandinavische landen (Zweden en Denemarken), dan zijn die voor de Belgische wijnbouwers veel interessanter dan onze noorderburen.

Hoe dan ook, recente rapporten zeggen dat: Booming Champagne tegen het einde van het jaar het pre-Covid-niveau zou kunnen bereiken, samen met: Mousserende, duurdere wijnen leiden in de detailhandel. In tegenstelling tot de rest van de wijnindustrie lijkt het er voor de mousserende wijnmakers in Oost-Frankrijk redelijk goed uit te zien, ook al ergeren die Champenois zich momenteel aan de Russen en lijden de biologische boeren enorme verliezen door valse meeldauw.

Uitgaven per hoofd van de bevolking aan Champagne in 2020:

Paula Scano / Wine & Science

Paola Scano, is een professor aan de Universiteit van Cagliari, Italië. Ze behaalde een doctoraat aan de Universiteit van St. Andrew's, VK, in Theoretical Chemistry. Momenteel doceert ze Spectroscopische methoden voor de studie van voedselmatrices. Haar onderzoek richt zich op spectroscopie (UV-Vis, MIR, 1H-13C-NMR) en multivariate statistische data-analyse voor de studie van biologische matrices.

Een epidemiologisch representatief onderzoek toonde aan dat mensen die in het bergachtige gebied van Sardinië wonen, worden gekenmerkt door een extreem lange levensduur (Deiana et al., 1999). Deze lange levensduur biedt uitzonderlijke gendergelijkheid, in die zin dat de kans dat mannen de mijlpaal van 100 jaar bereiken gelijk is aan die van vrouwen, in tegenstelling tot de algemene trend in ontwikkelde landen, waar algemeen is gedocumenteerd dat vrouwen langer leven dan mannen. De lagere verhouding vrouw/man onder honderdjarigen moet eerder worden toegeschreven aan een langere levensduur van mannen dan aan een hogere sterfte van vrouwen (Poulain et al., 2011). In het centraal-oostelijke deel van het eiland (Barbagia en Ogliastra) is een gebied geïdentificeerd met een significant hogere levensduur en een lagere man/vrouw-verhouding onder honderdjarigen. Dit gebied werd de Blauwe Zone genoemd (Deiana et al., 1999). Het onderwerp van onderzoeken gericht op de identificatie van determinanten van lang leven die worden gedeeld door mensen die in een dergelijk gebied wonen, suggereert dat, naast biologische en genetische factoren, de levensstijlfactoren, waaronder en het mediterrane dieet, een belangrijke rol kunnen spelen.

Een voedselfactor die al lang tot de oorzaken wordt gerekend, is de consumptie van Sardijnse rode wijn, in feite hebben sommige epidemiologische onderzoeken aangetoond dat het, indien in matige hoeveelheden ingenomen, de slagaders kan beschermen tegen veroudering. Het was de Engelse onderzoeker Roger Corder, in een artikel gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Nature in 2006 (Corder et al., 2006), de eerste die bevestigde dat de wijn die in de Sardijnse bergen wordt geproduceerd een hoog gehalte aan oligomere procyanidinen heeft die hartbeschermende eigenschappen hebben. Na een vergelijkende studie van een reeks rode wijnen uit verschillende Europese regio's te hebben uitgevoerd, veronderstelde de Engelse onderzoeker dat de constante consumptie van rode wijn geproduceerd in Barbagia en Ogliastra, vooral van de mannelijke bevolking, een van de beschermende factoren kan zijn geweest tegen hart-en vaatziekten en uiteindelijk een van de oorzaken van de mannelijke levensduur van deze regio. Van de rode wijnen die in dit gebied van Sardinië worden gedronken, is Cannonau verreweg de meest voorkomende cultivarwijn. De rode wijn wordt op traditionele wijze verkregen uit de Cannonau-variëteit. In-vitro en ex-vivo verlichting van oxidatieve stress en in vitro vaatverwijdende activiteit werd waargenomen voor Cannonau-wijn (Tuberoso et al., 2013). Bovendien werd een directe antioxiderende werking van de fenolfractie van de rode wijn Cannonau op enterocyten die zijn blootgesteld aan oxiderende soorten aangetoond (Biasi et al., 2013, Deiana et al., 2012).

Tegenwoordig wordt de traditionele wijnproductie wereldwijd geconfronteerd met de uitdagingen van innovatie, duurzaamheid, veiligheid en productiviteit, terwijl tegelijkertijd de product-typiciteit wordt beschermd. Voor realtime procescontrole en kwaliteitsbeoordeling, om fermentatie- en bottelprocessen beter te beheren, zijn er tegenwoordig verschillende geautomatiseerde MIR-instrumenten op de markt die een redelijk goede schatting kunnen geven van verschillende wijnparameters, waaronder het polyfenolgehalte, in korte tijd en het vermijden van vervelende monstervoorbereiding (Cozzolino 2015; Di Egidio et al., 2010). In MIR-spectra wordt de meeste informatie over polyfenolen uitgedrukt in het vingerafdrukgebied tussen 1800-900 cm-1. Deze regio bevat banden vanwege meerdere verschillende vibratiemodi van polyfenolen en toch volledig toegewezen. Een diepere kennis van de polyfenolklassen die dit spectrale gebied vormen, kan nuttig zijn om nauwkeurigere fenolkalibraties uit te voeren, om in laatste instantie producenten te helpen het optimale polyfenolgehalte in wijnen te verkrijgen. Aangezien de UV-Vis-spectroscopie een van de meest gebruikte electieve technieken is voor de identificatie en kwantificering van polyfenolen in wijn (Aleixandre-Tudo, 2018), kan datafusie van MIR met UV-Vis-spectrale informatie leiden tot nauwkeurigere MIR-polyfenoltoewijzingen.

 De polyfenolfractie van Cannonau en de evolutie ervan tijdens het wijnmaken werd bestudeerd door spectrale gegevens van de synergetische en complementaire analytische platforms FT-IR en UV-Vis-spectroscopieën te integreren (Scano, 2021). Hiertoe werden monsters van Cannonau verzameld op verschillende tijdstippen van het wijnbereidingsproces, en de polyfenolische extracten, verkregen door vastefase-extractie, werden geanalyseerd met Attenuated Total Reflectance-Fourier Transform Infrared (ATR-FTIR) en UV-Vis spectroscopie. Het FT-IR spectrale gebied in het bereik van 1750-950 cm−1 werd gedigitaliseerd tot 451 datapunten, terwijl de UV-Vis-spectra in het bereik van 240 tot 650 nm tot 409 spectrale data. Een matrix van de Pearson-correlatiewaarden werd verkregen en vervolgens gevisualiseerd als warmtekaart. Analyse van correlaties tussen UV-Vis- en MIR-spectrale gegevens maakte de toewijzingen van het MIR-vingerafdrukgebied van Cannonau-polyfenolen mogelijk (details worden gerapporteerd in Scano 2021). Dit werk benadrukte ook de kracht van de visuele tool voor warmtekaarten om complexe associaties tussen twee analytische platforms zoals FT-IR- en UV-Vis-spectroscopieën te onderzoeken.

Warmtekaart van Pearson-correlatiematrix van FT-IR/UV-Vis spectrale gegevens gedurende de tijd van vinificatie voor Cannonau polyfenolische extracten. Kleurverloop van rood (r = 1) naar blauw ( r = -1).

Om de waarden en kwaliteit van traditionele producten te beschermen en te behouden, moeten de modernste analytische onderzoekstechnieken worden gebruikt. Alleen op deze manier kunnen we de wijn van de honderdjarigen blijven produceren.

FT-IR-spectra in het bereik van 1750-950 cm−1 van Cannonau polyfenolische extracten. Opdrachten en UV-Vis-correlatiebanden worden gerapporteerd.

Livermore Valley, Californië - 26 juli 2021 - Steven Kent Mirassou, wijnmaker van de 6e generatie, heeft zojuist een boek uitgebracht waarin zijn persoonlijke ervaringen in de wijnindustrie worden gecombineerd met de geschiedenis van zijn voorouders in de wijnbereiding. "Lineage: Life And Love And Six Generations In California Wine", is al drie decennia in de maak.

Hoewel zijn wijnbouwerfgoed zes generaties teruggaat, werd Steven Jr. nooit aangemoedigd door zijn vader om het familiewijnbedrijf voort te zetten. In plaats daarvan ging Steven naar de George Washington University, waar hij van plan was les te geven en romans te schrijven. Daar ontmoette hij zijn inmiddels overleden vrouw, June. Nadat hun tweede kind was geboren, keerden ze terug naar Californië, waar hij korte tijd, ondankbaar, werkte in gemeentelijk landschapsbeheer en straatreiniging. Een kerstcadeau van een 70-jarige Angelica uit de voorraad van zijn grootvader, nagelaten door zijn vader in 1994, wekte Steven tot de allure van wijn.

Omdat het een verhaal is over liefde en leven, allemaal verpakt in de niet zo glamoureuze, vuile realiteit van wijnmaken, zegt Mirassou dat hij denkt dat het boek een breed scala aan wijnliefhebbers zal aanspreken, evenals geschiedenisliefhebbers.

Amazon: 35 $   (link)

Gelieve te noteren dat de jaarlijkse ‘Algemene Vergadering’ zal plaatsvinden op vrijdag 3/9/21.
Deze bijeenkomst zal plaatsvinden bij Chardonnay Meerdael (Monarkenweg 50 in Oud-Heverlee). We starten om 15u met een opleidingssessie in het kader van de fytolicentie, waarna we – pakweg rond 18u – overgaan tot de vergadering zelf. Uiteraard sluiten we af met een gezellige receptie.